2017 - Prinses Irene Brigade

Ga naar de inhoud

2017

Laatste nieuws
september 2017

Erkenning voor vergeten leden van Irenebrigade

'Mijn vader, Renéé van Gremberghe uit Zeeuws-Vlaamse Koewacht, zou die Marechaussees 's avonds alleen maar even over de Franse grens brengen en dan over een paar uur weer terug zijn. Hij had zijn pantoffels zelfs nog aan, maar die paar uur werden vijf jaar...'
Zijn plaatsgenoten Achiel Karel Jan den Haerinck en André Oscar Verstraeten hadden minder geluk. Op 17 mei 1940 werd de vrachtwagen van vrachtrijder Achiel gevorderd om fietsen van de terugtrekkende Marechaussees naar het zuiden te brengen. Hij was ziek, maar moest toch mee.
Ook de 19-jarige André uit het nabijgelegen Axel werd in de meidagen van 1940 gedwongen om terugtrekkende Marechaussees met een vrachtauto naar het zuiden te brengen. Hij nam als truckchauffeur de plaats in van zijn zwager Edward van Esbroek, die al enkele kinderen had en geen risico wilde lopen.

Vordering autobussen
Na een vijfdaagse strijd capituleerde op 14 mei 1940 de Nederlandse krijgsmacht. Honderden terugtrekkende militairen wisten via Walcheren nog Zeeuw-Vlaanderen te bereiken. Ook de Eerste Divisie der Koninklijke Marechaussee uit Brabant, dat bestond uit 273 man en onder bevel stond van majoor Den Beer Poortugael voegde zich daarbij, samen met andere restjes Nederlandse militairen. Zij wilden de grote aantallen Belgische en Franse soldaten, die ondertussen ook Zeeuws-Vlaanderen waren binnengetrokken, ondersteunen in de strijd.
Schout-bij-nacht Van der Stadt, besloot op 17 mei na overleg met de Franse legerleiding, Zeeland toch prijs te geven. Hij gaf de Koninklijke Marechaussee opdracht Zeeland te verlaten om een vliegveld nabij Nantes te gaan bewaken. Daarop vorderden de Marechaussees in allerijl autobussen van de Zeeuwsch-Vlaamse Tram Maatschappij en andere particuliere busbedrijven met hun burgerchauffeurs.
In Frankrijk werd er in kazernes en kloosters overnacht. Van de Marechaussees moesten de chauffeurs ook aardappelen schillen en wc’s-schoonmaken en soms gebeurde dat hardhandig....
Na bijna vier weken omzwervingen tot in Nantes toe, kwamen ze uiteindelijk aan in Brest, waar de marechaussees aan boord gingen. De chauffeurs wilden hun vrachtwagen niet in de steek laten en lieten de eerste boot naar Engeland vertrekken. Na een week op de kade te hebben gestaan, zijn ze toch met het vrachtschip de Flensburg naar Engeland vertrokken. De vrachtauto van Achiel werd niet mee naar Engeland genomen en in de haven het water in geduwd. Een ramp voor Achiel, die jaren voor zijn truck had gespaard. Mede als gevolg hiervan overleed Achiel ruim een jaar later op 8 oktober 1941 op 52-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Wolverhampton aan de gevolgen van een maagzweer en bloedbraken.

Ingelijfd
De chauffeurs werden met alle andere Nederlandse troepen naar Porthcawl in Zuid-Wales gedirigeerd, waar ze in een tentenkamp verbleven. De positie van de chauffeurs was uitzichtloos: ze konden niet terug naar Nederland, maar mochten als burger ook niet in een militair kamp verblijven. Er hing een gevangenis of interneringskamp boven hun hoofd. Ze waren vanzelfsprekend erg gebeten op de marechaussees, die hen dit had aangedaan......
In een uithoek van het tentenkamp verbleven ze met acht man in een tent. Ze moesten wachtlopen, corvee doen, aardappels schillen e.d.  Bij hoog bezoek werd hen verboden zich buiten de tent te begeven. Tussenkomst van een Engelse advocaat bewerkstelligde dat de contracten met de chauffeurs werden nageleefd en ze kregen eindelijk loon. Namens de regering zorgde Minister Van Kleffens daarna dat hun positie verder werd verbeterd. Op 29 januari 1941 te Congleton moesten alle chauffeurs een contract tekenen als vrijwillig dienend militair en werden zodoende 'vrijwillig' ingelijfd bij de Prinses Irene Brigade.
Enkele jaren later op 2 oktober 1944, werd André ingeschakeld bij het ontruimen van het kamp Wrottesley Park in Wolverhampton. Hij was de laatste die met zijn legertruck het kamp uitreed en raakte op weg naar het zuiden betrokken bij een aanrijding met een personenauto. Zijn verwondingen waren zo ernstig, dat hij daaraan is overleden.
Zowel André als Achiel werden op het Nederlandse Ereveld Borough Cemetery te Wolverhampton begraven.

Eerbetoon
Onderzoek van Richard van de Velde, webmaster van deze website, wees uit dat de namen van beide omgekomen burgerchauffeurs niet op de oorlogsmonumenten in hun eigen woonplaats stonden vermeld. Met heel veel inzet is het hem na drie jaar uiteindelijk gelukt om dit toch te realiseren.  

Afgelopen voorjaar is de plaquette ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers in Koewacht, vervangen en prijkt daarop nu ook de naam van Achiel.

Ook is er na 73 jaar eindelijk een aandenken voor André Verstraeten. Op 15 september jl., de jaarlijkse dag van de bevrijding van Axel door de Polen, is daar op de katholieke begraafplaats met veel ceremonieel vertoon door Annie Schoof (nicht van André) en Richard een plaquette onthuld ter ere van André. Namens de VOSKNBPIB  werd er ook een bloemstuk gelegd. Het fraaie gedenkteken staat tussen de graven van zijn ouders en is met medewerking van Mario Maas van het plaatselijk oorlogsmuseum Gdynia tot stand gekomen.

Mei 2017



Op verzoek van de familie werd  Eltn. Havelaar, die op 25 november 1944 in Colijnsplaat om het leven kwam, onder toezicht van vele genodigden en geïnteresseerden op het plaatselijke kerkhof van Colijnsplaat op 19 mei 2017 herbegraven. Na de speech van Overste Gorissen werd de kist overgebracht vanaf de kerk naar de begraafplaats. Achter de draagploeg liepen bassischoolleerlingen uit het dorp, vervolgens familie, militairen en andere belangstellenden. De Charlie-Beren vormden een erehaag en na de plechtigheid en toespraken, werd het Signaal Taptoe gespeeld en de vlag ceremonieel opgevouwen. Deze werd samen met zijn baret en originele helm, Fuselierskoord en medailles overhandigd aan de familie.
Klik hier voor meer informatie

Terug naar de inhoud