Vlucht uit IJmuiden - Prinses Irene Brigade

Ga naar de inhoud

Vlucht uit IJmuiden

Mei-juni 1940
Zoals alle sterke jonge mannen in die tijd, ontkwam ook Reinier Rutte uit Santpoort niet aan de mobilisatie. Op 11 april 1939 werd Reinier teruggeroepen van groot verlof en geplaatst op fort IJmuiden. Hij mocht elke dag enkele uren naar huis om thuis nog wat werkzaamheden te verrichten. Op de foto hieronder is de ligging van het Fort goed te zien.

Fort bij IJmuiden- Bron Ad Meskens / Wikipedia Commons

Ter verdediging van de zeesluizen werd aan het einde van de 19e eeuw in de monding van het Noordzeekanaal Fort IJmuiden gebouwd. Het was een vooruitgeschoven post van de Stelling van Amsterdam. Deze bestond uit 42 forten over een totale lengte van 135 kilometer en het diende als verdedigingsgordel voor Amsterdam.
 
Oorspronkelijk lag het Fort IJmuiden op de noordoever van het kanaal maar door  de bouw van de Noordersluis werd het Fort gescheiden van de oever en er ontstond  een eiland: Forteiland!
 
Op 14 mei 1940 kreeg Reinier een brief van hogerhand met een dubbel zegel die hij pas op de steiger in de haven mocht open maken. In die brief stond een niet mis te verstane opdracht: ‘Vorder, desnoods met geweld, een zeewaardig schip en vervoer daarmee de 339 Duitse krijgsgevangenen naar Engeland.’ Tijd om na het lezen van de opdracht nog naar huis te gaan was er absoluut niet meer.
 
Trouw aan zijn missie charterde Reinier het schip de ‘s.s. Texelstroom’, waarvan de kapitein pas na het lezen van de officiële papieren en de dreiging uit de loop van een vuurwapen bereid was zijn boot onmiddellijk vertrekklaar te maken. Zo werd het vrachtschip volgestouwd met Duitse parchutisten en zette het koers richting  Engeland. Het bewakend personeel dat bovendeks de wacht hield, bestond uit 17 personen.
 
Op zee werd men geconfronteerd met de harde werkelijkheid van de oorlog: allereerst kwam er een vijandelijk vliegtuig laag over scheren onderwijl het schip beschietend. Bij deze aanval viel een dode en raakten enkele bewakers gewond. Na enige tijd verdween het vliegtuig en al snel bleek waarom: een duikboot nam de aanvallende taak over. Om aan de dodelijke torpedo’s te ontkomen, ging de kapitein over op een zigzag koers. Naar later bleek is men op deze wijze, onwetend van het gevaar, zonder kleerscheuren door twee mijnenvelden gevaren.
 
Toen zijn collega’s ’s avonds naar huis toe gingen, zat Reinier op zee. Navraag van zijn vrouw Sientje leverde eerst niets op, omdat al zijn maten deden alsof zij mensenschuw waren. Eindelijk was er iemand die durfde te zeggen: ‘Hij is met de boot weg.’ De volgende dag brak er enige paniek uit, toen het bericht binnen kwam dat er een schip in de grond geboord was, of in de lucht was gevlogen. Reiniers vader scheen zich naar de pastoor te hebben gerept met het dringende verzoek om aan Sientje de onheilstijding te willen gaan brengen dat haar man niet meer zou leven. De pastoor weigerde dat, omdat niemand nog wist om welk vaartuig het ging. Na enkele dagen kwam vaders broer Jan met de geruststellende  mededeling: ‘Jouw man is veilig!’
 
Op 15 mei kwam de ‘s.s. Texelstroom’ in Dover aan, maar de Engelandvaarders mochten niet meteen van boord, omdat eerst uitgezocht moest worden wie zij waren. Toen zij eindelijk aan land mochten, werden zij naar een groot gebouw gebracht, waar zij permanent onder bewaking stonden. De mannen die hun leven hadden gewaagd om gevangen Duitsers naar Engeland over te brengen, werden nu zelf ingeboekt als krijgsgevangenen.
 
Tijdens deze interneringsperiode kregen zij bezoek van een Engelse dame die Nederlandse van geboorte was. Het moet een verademing zijn geweest met iemand een gesprek te kunnen voeren in je eigen taal, want geen van de mannen sprak een woord Engels. Deze dame voorzag hen van eten, lekkernijen en rookwaren. Ook kregen zij van haar de uitnodiging in haar hotel te komen, zodra zij in vrijheid zouden zijn gesteld. Toen zij later aan de uitnodiging gehoor konden geven, hebben zij daar in tranen het Wilhelmus gezongen.

Reinier  Rutte
 
Klik hier voor een verslag van de thuiskomst van R. Rutte in mei 1945
© Frans Rutte
Terug naar de inhoud